Οι ώρες που περνάμε δίπλα στο τζάκι είναι μία από τις μεγαλύτερες απολαύσεις του χειμώνα. Η φωτιά του τζακιού, με την υπνωτιστική της γοητεία, δημιουργεί μία ατμόσφαιρα θαλπωρής που ευνοεί τη χαλάρωση, την κουβέντα, τη συντροφιά. Για να τα απολαύσουμε όλα αυτά όμως, θα πρέπει το τζάκι μας να λειτουργεί σωστά, να κάνουμε τη συντήρηση που απαιτείται και να επιλέγουμε τα κατάλληλα καυσόξυλα.
Μία σπουδαία επινόηση των τελευταίων χρόνων είναι το ενεργειακό τζάκι. Είναι στην ουσία η εξέλιξη του παραδοσιακού τζακιού και σκοπός της είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης καυσόξυλων και η μεγαλύτερη θερμική απόδοση του τζακιού. Για την κατασκευή ενός ενεργειακού τζακιού τοποθετείται είτε εξαρχής, είτε με την κατάλληλη τροποποίηση του προϋπάρχοντος, μία κλειστή μαντεμένια εστία με πορτάκια από πυράντοχο κρύσταλλο. Τοποθετούνται επίσης ειδικές περσίδες στην καμινάδα, από τις οποίες κυκλοφορεί ο ζεστός αέρας και θερμαίνει το χώρο.
Το τζάκι μπορεί να κατασκευαστεί επί τόπου ή να έχει προκατασκευαστεί και να τοποθετηθεί στη συνέχεια στο χώρο για τον οποίο προορίζεται. Κατά την κατασκευή του τζακιού πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στην καμινάδα γιατί παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη σωστή λειτουργία του τζακιού. Η κλίση που θα έχει η καμινάδα και το ύψος της είναι τα σημεία που θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα. Το ύψος της θα πρέπει να είναι τόσο που να ξεπερνάει οτιδήποτε βρίσκεται κοντά της και μπορεί να ανακόψει το διασκορπισμό του καπνού στον αέρα.
Τα τζάκια κατασκευάζονται σήμερα σε μία τεράστια ποικιλία σχεδίων και υλικών. Μπορεί να είναι γωνιακά, εντοιχισμένα, ή τοποθετημένα στο κέντρο του χώρου. Το σχήμα τους μπορεί να είναι ορθογώνιο, τετράγωνο, τρίγωνο ή ακόμα και κυκλικό. Όσο για τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ενός τζακιού, εξαρτώνται από το γούστο του κατόχου του και το ύφος της διακόσμησης που έχει ο χώρος. Πέτρα, μάρμαρο, γρανίτης, ακόμα και επένδυση με ξύλο, μετατρέπουν το τζάκι από ένα απλώς χρηστικό αντικείμενο στο κυριότερο διακοσμητικό στοιχείο του χώρου, προσδίδοντάς του καλαισθησία, κομψότητα και αρχοντιά.
Άλλα είδη τζακιού
Σήμερα, εκτός από τα παραδοσιακά τζάκια, κατασκευάζονται διάφορα άλλα είδη τζακιών πού είτε λειτουργούν με βιοκαύσιμο (πέλλετ), είτε είναι απομιμήσεις τζακιού και λειτουργούν με ηλεκτρισμό, υγραέριο ή βιοαιθανόλη. Αλλά και η λειτουργία των παραδοσιακών και των ενεργειακών τζακιών έχει διευρυνθεί, καθώς, με ειδική τροποποίηση, το συνηθισμένο τζάκι μπορεί να μετατραπεί σε τζάκι-καλοριφέρ. Για να γίνει αυτό το τζάκι συνδέεται με τον κεντρικό λέβητα όπου θερμαίνεται το νερό και στη συνέχεια, μέσα από σωλήνες, φθάνει στα σώματα του καλοριφέρ και ζεσταίνει όλη την κατοικία.
Τζάκια χωρίς καμινάδα είναι τα ηλεκτρικά και αυτά που λειτουργούν με υγραέριο ή βιοαιθανόλη. Η βιοαιθανόλη είναι υγρό καύσιμο με χαμηλό κόστος. Καίγεται χωρίς να παράγει καυσαέρια, γι αυτό και δεν χρειάζεται καμινάδα, και θερμαίνει το χώρο αποτελεσματικά. Τα τζάκια βιοαιθανόλης μπορεί να είναι επιτοίχια, επιδαπέδια, εντοιχιζόμενα ή επιτραπέζια.
Οι τιμές των τζακιών ποικίλλουν πολύ. Ανάλογα με το είδος και τον τύπο του τζακιού, μπορεί να είναι αρκετά χαμηλές έως πάρα πολύ υψηλές. Η τιμή του παραδοσιακού τζακιού εξαρτάται από το αν είναι χτιστό ή προκατασκευασμένο και από το σχέδιο και τα υλικά κατασκευής του. Η τροποποίηση του συμβατικού τζακιού σε ενεργειακό απαιτεί κάποια δαπάνη, ενώ η κατασκευή εξαρχής ενεργειακού τζακιού είναι κατά πολύ ακριβότερη.
Η κατασκευή τζακιού με πέλλετ και με βιοαιθανόλη έχει επίσης σχετικά μεγαλύτερο κόστος, όμως η χαμηλή κατανάλωση καύσιμης ύλης και η μεγάλη θερμική απόδοση αντισταθμίζουν το κόστος κατασκευής τους.
Πολύ φθηνότερες είναι οι απομιμήσεις τζακιού, όπως είναι τα ηλεκτρικά τζάκια και τα τζάκια υγραερίου. Αν και το κόστος της τοποθέτησης και της λειτουργίας τους είναι πολύ χαμηλό, η θερμική τους απόδοση είναι ικανοποιητική και η αίσθηση θαλπωρής που χαρίζουν στο χώρο δεν υστερεί από εκείνη του παραδοσιακού τζακιού.